پاییز برای برخی افراد یادآور لباس گرم، فنجان چای و رنگ‌های زیباست. در حالی که، برخی افراد از شنیدن نام پاییز می‌هراسند؛ زیرا این فصل آبریزش بینی، خارش بینی و چشم یا علائم دیگر حساسیت پاییزی را برای آنان تداعی می‌کند. متأسفانه، فصل دوست داشتنی پاییز که سرشار از فعالیت‌ها و نوشیدنی‌های محبوب و عالی است برای مبتلایان حساسیت فصلی ویران کننده است. اگر شما هم به حساسیت پاییزی مبتلا هستید، نگران نباشید!
کارهای زیادی وجود دارد که با کمک آن می‌توانید از میزان حساسیت فصلی خود بکاهید. با کمک گرفتن از متخصصان و پزشکان برخی از این شیوه‌ها را در مقاله‌ی زیر بیان کرده‌ایم.
حساسیت (آلرژی) چیست؟
گاهی سیستم ایمنی بدن ما به برخی مواد (معمولاً بی ضرر) واکنش نشان می‌دهد و مانند مزاحمانی خطرناک با آنان برخورد می‌کند. به این واکنش حساسیت (آلرژی) می‌گویند.
محققان آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا (AAAAI)، می‌گویند که سیستم ایمنی بدن ما در واکنش به مواد حساسیت زا، ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین را آزاد می‌کند. با آزاد شدن هیستامین علائم حساسیت در بدن آشکار می‌شوند. تحریک بینی و چشم از جمله علائم حساسیت است، گاهی حساسیت در مبتلایان به آسم سبب حمله‌ی آسم می‌شود، این مورد خطرناک است و با عنوان آسم آلرژیک شناخته می‌شود.
مقابله با حساسیت فصلی
خبر خوب این است که برای مقابله با حساسیت‌های فصلی چندین روش وجود دارد. برخی از توصیه‌ها برای همه انواع حساسیت کاربرد دارد. برخی از آن‌ها نیز مختص انواع خاصی از حساسیت است. در هر صورت، نکاتی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، شیوه مناسبی برای کنترل حساسیت فصلی است.
1) آلرژن‌های متداول و رایج در فصل پاییز را شناسایی کنید
آلرژن نوعی آنتی‌ژن است که سبب واکنش غیرطبیعی و شدید سیستم ایمنی بدن می‌شود. یکی از متخصصان حساسیت بخش ایمونولوژی و حساسیت کلینیک بالینی کلیولند می‌گوید: یکی از اصلی‌ترین عوامل حساسیت پاییزی گیاهانی هستند که در این فصل مقدار زیادی گرده تولید می‌کنند.
کپک نیز عامل مهم دیگری است، زیرا در فصل پاییز برگ‌های درختان کپک می‌زنند. هنگامی که برگ‌ها را جمع می‌کنید یا از روی آن‌ها می‌پرید و حتی با وزش باد، هاگ کپک ها در هوا پخش می‌شود و علائم حساسیت را ایجاد می‌کند.
عامل بعدی، مایت یا هیره گرد و غبار (dust mite) است؛ موجودات نامطبوع کوچکی که دوست دارند روی همه چیز خانه‌ی شما زندگی کنند. این موجودات میکروسکوپی از سلول‌های مرده‌ی پوست (که در تماس با اشیا، لباس، ملحفه یا هر تماس دیگری ریزش می‌کنند) تغذیه می‌کنند.
یک متخصص حساسیت گوش و حلق و بینی می‌گوید: مایت‌ها در تمام طول سال ممکن است سبب تحریک و ایجاد علائم آلرژی شوند، اما از آنجا که شما با سرد شدن هوا زمان بیشتری را در خانه می‌گذرانید، بیشتر در معرض آن‌ها هستید.
علاوه بر این، در هوای خشک زمستان، بیشتر افراد با دستگاه بخور میزان رطوبت هوای خانه‌ی خود را افزایش می‌دهند. مایت‌های گرد و غبار در محیط‌های گرم و مرطوب بیشتر رشد می‌کنند.
برای مقابله با این موجودات ناخوشایند، علاوه بر رعایت نظافت تمام زوایای خانه و تمام وسایل خود، لازم است همیشه تهویه مناسبی انجام دهید. گوشه‌های دنج با هوای راکد، ملحفه‌های تعویض نشده، تشک تکانده نشده و فرش و موکت شسته نشده، همگی مکان‌های بسیار مناسبی برای تکثیر و زندگی “داست مایت‌ها” هستند.
2) مطمئن شوید علائمی که تجربه می‌کنید به دلیل حساسیت فصلی ایجاد شده است!
بسیاری از افراد ممکن است در فصل پاییز علائمی داشته باشند که به حساسیت فصلی مربوط نمی‌شود. مثلاً غلظت زیاد هاگ قارچ، ممکن است محرک باشد، حتی اگر به آن حساسیت نداشته باشید.
پزشکان می‌گویند نشانه‌ی اصلی حساسیت به یک چیز، احساس خارش چشم، بینی و حتی پوست است. زیرا همانطور که خواندید، بدن هنگام مواجهه با آلرژن، هیستامین آزاد می‌کند و با آزادسازی هیستامین ، شما احساس خارش خواهید داشت. با وجود این، نمی‌توانید به طور قطعی بگویید که حساسیت دارید، مگر اینکه آزمایش حساسیت انجام دهید. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد، مانند آزمایش خون و «تست پوستی پریک» که در آن مقادیر کمی از آلرژن‌های شایع را درست در زیر پوست شما قرار می‌دهند تا ببینند بدنتان به آن واکنش می‌دهد یا خیر.
شاید فکر کنید بیهوده است که برای تأیید چیزی که از آن آگاهید، به متخصص حساسیت مراجعه کنید، اما اگر بتوانید این کار را انجام دهید، بهتر است. زیرا شناخت عامل حساسیت‌زا، به شما کمک می‌کند آن را کنترل کنید.
3) پیش از اینکه بیرون بروید، میزان گرده‌ها و هاگ‌های موجود در هوا را بررسی کنید
خوشبختانه، ابزارهایی وجود دارند که با کمک آن می‌توانید میزان آلرژن‌ها را که قصد دارند روز شما را خراب کنند، بدانید. مثلاً می‌توانید در پایگاه داده Accuweather شهر و مکان خود را جستجو کنید و قسمتی که با نام ALLERGY OUTLOOK مشخص شده است را بیابید. در این بخش، گزارش خاصی از میزان گرده‌ها و هاگ‌های مختلف (درختان، گیاهان، کپک و …) موجود در منطقه‌ی خود را دریافت خواهید کرد.
4) از لوازم محافظی مانند کلاه و عینک آفتابی نیز استفاده کنید
اگر میزان زیادی گرده و هاگ قارچ در هوا معلق باشد، در موهای شما جمع می‌شود. پس، بهتر است کلاه بپوشید. استفاده از عینک آفتابی نیز همین گونه است: استفاده از عینک طبی یا آفتابی به شما کمک می‌کند تا از آلرژن‌های موجود در هوا دور شوید، فقط، به یاد داشته باشید که به طور مداوم شیشه‌های عینک خود را بشویید و آن را تمیز کنید. علاوه بر این استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب را برای محافظت پوستتان در طول روز فراموش نکنید.
5) هنگام جمع کردن برگ‌ها، ماسک بپوشید
منظور ما از ماسک، ماسک‌های مراقبت از پوست نیست، (گرچه چنین کاری هم جالب خواهد بود!) متخصصان توصیه می‌کنند اگر می‌خواهید برگ‌ها را جمع کنید (یا کارهای مشابه دیگری را در حیاط انجام دهید)، برای جلوگیری از حساسیت فصلی ماسک تنفسی N95 بپوشید. این ماسک از ورود ذرات ریز و آلرژن‌های دیگر به سیستم تنفسی شما جلوگیری می‌کند. این ماسک‌ها را می‌توانید از فروشگاه‌ها یا به صورت آنلاین بخرید.
6) اگر آلرژن‌ها فراوان هستند، در و پنجره‌ها را ببندید و از سیستم تصفیه هوا استفاده کنید
در و پنجره‌ها را در فصل پاییز ببندید و فقط در مواقع ضروری آن را باز بگذارید. بهتر است از فیلترهای هوای موجود در خانه‌ی خود استفاده کنید، این کار آلرژن‌ها را کاهش می‌دهد. پزشکان می‌گویند حتی فیلترهای تهویه مطبوع ساده نیز ذرات و گرده‌های بزرگ را فیلتر می‌کنند.
البته هوای پاییز برای استفاده از تهویه هوا خیلی خنک است. در این مورد به فیلترهای HEPA (جدا کننده‌ی ذرات هوا با کارایی بالا) توجه کنید، به خصوص برای اتاق خواب خود. فیلترهای HEPA برای فیلتر کردن ذرات معلق و آلرژن‌های بسیار ریز طراحی شده‌اند.
7) در صورت امکان بعد از ساعت 10 صبح از خانه خارج شوید
این مورد متغیر است، اما طبق آمار مؤسسه ملی علوم بهداشت محیط آمریکا، تعداد گرده‌ها بین ساعت 5 تا 10 صبح به بیشترین میزان خود می‌رسد. بدیهی است که به دلیل برخی فعالیت‌ها مانند رفتن به محل کار مجبور شوید صبح زود از خانه بیرون بروید. پزشکان می‌گویند، اگر حق انتخاب دارید، نزدیک ظهر یا بعد از ظهر بهترین زمانی است که می‌توانید خانه را ترک کنید.
8) هنگام ورود به خانه، لباس‌های «بیرون» خود را کنار بگذارید
گرده‌ها، هاگ‌ها یا آلرژن‌های دیگر که در محیط خارج از خانه، به لباس یا موهای شما می‌چسبند، پیش از ورود شما به منزل، پیاده نمی‌شوند! آن‌ها همراه با شما وارد خانه‌تان می‌شوند و محیط داخل را هم مانند بیرون، برای شما نامساعد می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند با توجه به این نکته، هنگامی که در خانه هستید، فقط لباس‌هایی را بپوشید که به عنوان لباس خانگی آن‌ها را تعیین کرده‌اید.
9) حداقل هفته‌ای یک بار خانه خود را تمیز کنید
برای افراد مرتب و تمیز خبری عالی داریم، طبق تحقیقات انجام شده تمیز کردن خانه (حداقل هفته‌ای یک بار) روشی عالی برای رهایی از شر حساسیت‌هایی مانند مایت‌های گرد و غبار و هاگ‌هاست. این سازمان توضیح می‌دهد که در شرایط ایده‌آل، باید از بالا تا پایین تمام اتاق‌های خانه خود را تمیز کنید.
اگر نمی‌توانید خانه تکانی کنید، حداقل روی اتاق خواب و فضاهای دیگری که در آن استراحت می‌کنید، متمرکز شوید. زیرا مایت‌های گرد و غبار دوست دارند در وسایلی مانند تخت‌خواب، مبل‌های تخت‌خواب‌شو و نقاط دیگری که بر آن‌ها لم می‌دهید، باشند. این‌ها در صورت تمیز نشدن، مکان‌هایی پر از سلول‌های مرده پوست شما (غذای مورد علاقه مایت‌ها) هستند.
10) قبل از خواب دوش بگیرید
پزشکان توضیح می‌دهند که به دنبال تماس با آلرژن‌ها خواب آرامی نخواهید داشت، بنابراین باید قبل از خواب دوش بگیرید. با توجه به میزان حساسیت فصلی خود می‌توانید موهای خود را نیز با شامپو مناسب روزانه بشویید. البته اگر این کار تأثیر بدی بر روال مراقبت موی شما نداشته باشد. در صورتی که شستشوی هر شب موها، باعث خشکی مو یا خشکی و خارش پوست سر شما می‌شود، می‌توانید برای کم کردن از مقدار آلرژن‌ها، موهای خود را فقط با آب شست‌وشو دهید.
11) روتختی خود را با روکش ضد حساسیت بپوشانید و حداقل یک‌بار در هفته ملحفه‌های خود را بشویید
یکی از متخصصان حساسیت و ایمنی بیمارستان UW می‌گوید: روکش ضد حساسیت (برای وسایلی مانند تشک، لحاف و بالش شما) در بابر آلرژن‌هایی مانند مایت گرد و غبار به طور مؤثری از شما محافظت می‌کند. این روکش ها به طور گسترده‌ای در دسترس هستند.
متأسفانه، استفاده از این روکش‌ها به معنای نادیده گرفتن روند شستشو و تمیزکاری نیست. انجمن آسم، حساسیت و ایمونولوژی آمریکا اعلام می‌کند که باید حداقل یک بار در هفته ملافه‌ها، بالش‌ها و پتوهای خود را در آب گرم بشویید. به یاد داشته باشید این موارد را پس از شستشو در بیرون از خانه (یعنی جایی که میزان آلرژن‌ها زیاد است) پهن و خشک نکنید.
12) در اتاق خواب خود از دستگاه رطوبت‌گیر استفاده کنید
اگر به مایت گرد و غبار حساسیت دارید، دستگاه‌های بخور، دوست شما نیستند! یک پزشک متخصص می‌گوید: برای جلوگیری از ایجاد محیط مناسب برای این مایت‌های ریز، رطوبت خانه خود را زیر 50 درصد نگه دارید. پس، در محیط‌هایی مانند اتاق خواب خود از یک دستگاه رطوبت‌گیر استفاده کنید. اگر رطوبت‌گیر شما میزان رطوبت را اندازه گیری نمی‌کند و آن را نمایش نمی‌دهد، می‌توانید وسیله‌ای به نام رطوبت سنج بخرید که این کار را به درستی انجام می‌دهد.
13) داروهای حساسیت و آسم خود را برای مواقعی که این عوامل پیشگیرانه کارساز نیستند، آماده داشته باشید
مهم نیست چه قدر برای پیشگیری از حساسیت فصلی آماده باشید،. علائم حساسیت ممکن است هنوز هم آماده باشند تا اوقات شما را خراب کنند. پس، هوشمندانه است که داروهایتان را همیشه در دسترس خود قرار دهید.
گاهی، بهترین دفاع، یک حمله‌ی خوب است. پس داروهای زیر را با مشورت پزشک در دسترس خود قرار دهید:
- اسپری بینی برای کاهش احتقان
- آنتی هیستامین خوراکی برای مقابله با واکنش های شیمیایی خسته کننده
- داروی استنشاقی (اینهالر) تسکین دهنده سریع برای استفاده در مواردی که آلرژن‌ها، حملات آسم را آغاز می کنند.
سخن پایانی
امیدواریم پاییز امسال با عمل به توصیه‌های بالا، حال خوشی داشته باشید و از شر حساسیت فصلی خلاص شوید. در پایان، اگر به حساسیت‌های پاییزی (یا هر حساسیت دیگری) دچار هستید، بگویید برای رهایی از آن چه کارهایی را انجام می‌دهید؟ همچنین، خوشحال می‌شویم در قسمت «بیان نظر» تجربه‌های با ارزش خود را بنویسید و به آرامش و بهبود حال خوانندگان دیگر کمک کنید.
منابع:
https://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/conditions-dictionary/allergy
https://www.webmd.com/allergies/tame-child-allergies-19/allergies-clean-house
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
