بهترین ضد آفتاب بارداری را چگونه انتخاب کنیم؟

بارداری باعث می‌شود بسیاری از بانوان به مواد دریافتی بدن خود بیشتر توجه کنند و در این مورد حساس‌تر از همیشه باشند. اغلب افراد تصور می‌کنند فقط آنچه به روش خوراکی وارد بدن می‌شود مهم است. در نتیجه، عموماً به مواد غذایی و انواع ویتامین‌ها که برای سلامت مادر و جنین ضروری است توجه می‌کنند. اما باید بدانیم محصولاتی که روی پوست استفاده می‌شوند و می‌توانند از این طریق جذب بدن شوند هم بسیار اهمیت دارند. از سوی دیگر، پوست بانوان باردار بسیار حساس است و به هیچ‌وجه نمی‌توان در این دوران از روتین مراقبت پوستی صرف نظر کرد. در نتیجه، لازم است از محصولات مخصوص این دوران مانند ضد آفتاب بارداری استفاده شود. با ما همراه باشید تا از اهمیت استفاده از کرم ضد آفتاب در دوران بارداری و از نحوه انتخاب محصول مناسب آگاه شوید.

ضرورت استفاده از ضد آفتاب در دوران بارداری چیست؟

با تغییرات هورمونی در دوران بارداری و تورم بدن و کشیده‌شدن پوست، دور از ذهن نیست که پوست از قبل حساس‌تر شود.

از ضد آفتاب‌ها برای محافظت از پوست در برابر اثرات مخرب آفتاب استفاده می‌شود. این محصولات از آفتاب‌‌سوختگی، بروز لک و پیری زودرس پوست جلوگیری می‌کنند. همچنین می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان پوست و حساسیت‌های شبه آفتاب‌سوختگی ناشی از مصرف بعضی از داروها (مانند تتراسایکلین، سولفا داروها و فنوتیازین‌ها) را کاهش دهند.

ترکیبات فعال کرم ضد آفتاب می‌توانند از دو طریق مانع از رسیدن پرتوهای فرابنفش (UV) خورشید به لایه‌های عمقی پوست شوند؛ این ترکیبات می‌توانند پرتوهای UV را جذب یا آن‌ها را منعکس کنند.

چرا ضد آفتاب بارداری باید طیف گسترده باشد؟

نوری که از خورشید به زمین می‌رسد، حاوی دو نوع پرتو فرابنفش مضر است؛ UV-B و UV-A.
قرارگرفتن بیش از حد در برابر هر یک از این پرتوها می‌تواند باعث سرطان پوست شود. علاوه بر سرطان، هر یک از این پرتوها می‌توانند اثرات مخرب خود را داشته باشند:

• پرتوهای UV-A یا پرتوهای پیرکننده پوست می‌توانند باعث لک، افتادگی و پیری زودرس پوست شوند.
• پرتوهای UV-B یا پرتوهای سوزاننده می‌توانند باعث آفتاب‌سوختگی، بروز چین و چروک و لک‌های پوستی شوند.

هنگام خرید ضد آفتاب بارداری به چه نکاتی باید توجه کرد؟

پس هنگام خرید ضد آفتاب بارداری ضروری است به میزان مراقبت آن در برابر هر دو نوع پرتو UV-B و UV-A توجه کنید. میزان محافظت در برابر پرتوها با واحدهای زیر گزارش می‌شود:

SPF

فاکتور محافظت در برابر خورشید یا همان SPF که روی ضد آفتاب‌ها درج شده، نشان‌دهنده میزان محافظت محصول از پوست شما در برابر پرتوهای UV-B است. هرچه عدد SPF بالاتر باشد یعنی میزان محافظت در برابر پرتوهای UV-B بیشتر است. برای مثال، یک ضد آفتاب با SPF 30 حدود 97٪ ، با SPF 50 حدود 98٪ و با SPF 100 حدود 99٪ از پرتوهای UV-B را بلوکه می‌کند.

از کرم ضد آفتاب با چه میزان SPF باید استفاده کنیم؟

اگر بیشتر زمان خود را در داخل منزل می‌گذرانید، می‌توانید از کرم‌های ضد آفتاب یا محصولات آرایشی با SPF 15 یا بیشتر استفاده کنید. اگر برای مدت‌زمان طولانی بیرون از خانه هستید، مخصوصاً در زمان‌ها و مکان‌هایی که تابش نور خورشید بسیار شدید است، شما به کرم ضدآفتاب مقاوم به آب با SPF 30 یا بالاتر نیاز دارید.

صرف‌نظر از میزان SPF، کرم ضد آفتاب باید هر دو ساعت یک بار تجدید شود. علاوه بر این، بلافاصله بعد از تعریق یا شنا کردن تجدید کرم ضد آفتاب ضروری است.

PA

این واحد برای بیان میزان مراقبت در برابر UV-A طراحی شده است. برای انتخاب ضد آفتاب بارداری مناسب، این مقدار باید +++PA یا ++++PA باشد.

ترکیبات ضد آفتاب بارداری

طبق گفته متخصصان آکادمی درماتولوژی آمریکا، ضد آفتاب نقش مهمی در جلوگیری از سرطان پوست، آفتاب‌سوختگی و پیری زودرس دارد.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اخیراً اعلام کرده دو ماده قابل استفاده در ضد آفتاب‌ها ایمن هستند. این دو ماده همان مواد مؤثره ضد آفتاب‌های فیزیکی هستند. ضد آفتاب‌های فیزیکی مانند سپر عمل کرده و با تشکیل یک لایه روی پوست، پرتوهای خورشید را منحرف و منعکس می‌کنند. این مواد جذب پوست و خون نمی‌شوند و به همین دلیل، افراد حساس مانند بانوان باردار و کسانی که پوست حساسی دارند بهتر است از این نوع از ضد آفتاب‌ها استفاده کنند.

ترکیبات ضد آفتاب‌های فیزیکی

ترکیباتی که در ضد آفتاب‌های فیزیکی استفاده می‌شوند عبارتند از:

• زینک اکساید
• تیتانیوم دی‌اکساید

ترکیبات ضد آفتاب‌های شیمیایی

از طرف دیگر، ضد آفتاب‌های شیمیایی مانند اسفنج عمل کرده و پرتوهای خورشید را جذب می‌کنند. به دلیل اینکه این نوع ضد آفتاب‌ها جذب پوست می‌شوند، هاله سفید روی صورت و بدن باقی نمی‌گذارند.

ترکیباتی که در ضد آفتاب‌های شیمیایی استفاده می‌شوند عبارتند از:

• اکسی‌بنزون
• آووبنزون
• اکتی‌سالات
• اکتوکریلن
• هوموسالات
• اکتین‌اکسات

اخیراً تحقیقاتی درباره جذب ترکیبات ضد آفتاب‌های شیمیایی و تأثیر آن‌ها بر سلامتی انسان انجام شده است. برای مثال، یک پژوهش علمی در سال 2020 نشان داد این مواد شیمیایی می‌توانند هفته‌ها پس از استفاده، روی پوست و داخل جریان خون یافت شوند. همچنین، یک پژوهش علمی نشان داده است جذب اکسی‌بنزون می‌تواند با تولد نوزادان دختر با وزن پایین مرتبط باشد. اکسی‌بنزون ماده‌ای است که در تولید برخی از ضد آفتاب‌های شیمیایی به کار می‌رود. البته اینکه ضد آفتاب می‌تواند در این مورد مقصر باشد هنوز اثبات نشده است.

با همه این گفته‌ها می‌توان نتیجه گرفت بانوان باردار باید از ضد آفتاب‌های فیزیکی استفاده کنند تا ترکیبات شیمیایی جذب پوست‌شان نشود؛ زیرا هر ماده‌ای که به بدن آن‌ها وارد شود می‌تواند بر جنین نیز تأثیر بگذارد. پس چه بهتر که ضد آفتاب‌های بارداری که مختص این دوران فرموله شده‌اند، انتخاب شوند.

توجه داشته باشید اگر درباره برخی مواد اولیه موجود در ضد آفتاب نگرانی دارید، می‌توانید ضد آفتابی را انتخاب کنید که فرمولاسیون مورد نظر شما را داشته باشد. تا زمانی که ضد آفتاب شما طیف گسترده باشد و SPF بالاتر از 30 داشته باشد می‌تواند به شکل مؤثری از پوست‌تان محافظت کند.

دیگر مواد مؤثره مفید در ضد آفتاب بارداری

ضد آفتاب‌ بارداری می‌تواند حاوی مواد دیگری نیز باشد. این موارد می‌توانند ترکیبات و عصاره‌های گیاهی باشند که به افزایش SPF ضد آفتاب کمک می‌کنند یا خواص مرطوب‌کنندگی، ضد پیری، ضد التهابی، ضد قرمزی، آنتی‌ اکسیدانی، ضد لک و آنتی ‌باکتریال آن را بهبود می‌بخشند.

درباره برخی از گیاهانی که از مشتقات آن‌ها در تولید ضد آفتاب استفاده می‌شود، در ادامه می‌خوانید.

شیرین‌بیان (Licorice)

بیش از 300 ترکیب در شیرین‌بیان وجود دارد که برخی از آن‌ها حاوی خواص ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد میکروبی هستند. این گیاه برای برخی مشکلات پوستی مانند درماتیت، اگزما، خارش و کیست مفید است.

چندین نوع از فلاونوئیدهایی که در آماده‌سازی روشن‌کننده‌های پوستی به کار می‌روند، مانند آلوسین و هیدروکسی‌استیلبن (hydroxystilbene) از عصاره شیرین‌بیان استخراج می‌شوند.

ثابت شده است عصاره ریشه شیرین‌بیان از دیگر آنتی ‌اکسیدان‌های صنعتی مؤثرتر است. به همین علت، عصاره شیرین‌بیان ماده فوق‌العاده‌ای برای مبارزه با پیری پوست به شمار می‌رود.

عصاره گیاه آب قاشقی (Centella asiatica)

گیاه آب قاشقی یک گیاه دارویی مهم است که در طب سنتی ملل گوناگون کاربرد داشته است. تری‌ترپنوئید و ساپونین‌ها از مواد اصلی تشکیل‌دهنده آب قاشقی و احتمالاً مسئول بیشتر خواص درمانی این گیاه نیز هستند. علاوه بر خاصیت بهبود زخم، استفاده از این گیاه برای درمان بسیاری از مشکلات پوستی ناشی از لوپوس، واریس، اگزما و پسوریازیس توصیه می‌شود.

گیاه آب قاشقی خواص بسیاری برای پوست دارد. این گیاه تولید کلاژن و رگ‌زایی را افزایش می‌دهد. همچنین باعث افزایش مقاومت کشسانی پوست شده و جلوی واکنش‌های التهابی را می‌گیرد. همه این موارد به افزایش مقاومت و سلامت بیشتر پوست منجر شده و روند پیری را کند می‌کنند.

اپیگالوکاتچین گالات (EGCG)

اپیگالوکاتچین گالات یا به اختصار EGCG فراوان‌ترین کاتچین در چای سبز است. این ماده به علت خواص فراوانش مانند خاصیت ضد سرطانی، ضد رگ‌زایی، ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی ‌اکسیدانی شناخته شده است.

EGCG و دیگر کاتچین‌های مرتبط، به عنوان عوامل آنتی ‌اکسیدانی قوی عمل کرده و می‌توانند از تخریب سلول‌ها به وسیله رادیکال‌های آزاد جلوگیری کنند.

در یک پژوهش علمی، ذرات تیتانیوم دی‌اکساید با عصاره چای سبز که EGCG در آن بیشترین مقدار را داشت، پوشیده شدند. پوشش با عصاره چای سبز، افت فعالیت فوتوکاتالیستی (تجزیه در اثر تابش) تیتانیوم دی‌اکساید را کاهش داد و موجب افزایش عمر ضد آفتاب شد. بنابراین، به نظر می‌رسد نسخه پوشش‌داده‌شده تیتانیوم دی‌اکساید برای تولید ضد آفتاب مناسب‌تر است.

توت خرس (Bearberry)

آربوتین یک ترکیب فنولی ساده است که در عصاره گیاه توت خرس یافت می‌شود. در سال‌های گذشته، ابعاد استفاده از آربوتین گسترش یافته است؛ مخصوصاً به عنوان یک ماده سفیدکننده و ضد لک. همچنین از این ترکیب به علت خواص آنتی ‌اکسیدانی، آنتی ‌بیوتیکی و ضد التهابی آربوتین که می‌تواند از پیری پوست جلوگیری کند و آن را مرطوب و سالم نگه دارد، در صنایع آرایشی و بهداشتی و درمان‌های کلینیکی استفاده می‌شود.

روغن دانه خیار

روغن دانه خیار به علت غنی‌بودن از ساختارهای کارکردی غیر اشباع، ظرفیت خوبی برای جذب پرتوهای UV دارد. استرول گیاهی موجود در روغن دانه خیار، تا حد خوبی، قابلیت نفوذ به پوست را از خود نشان داده است. این خاصیت باعث بهبود متابولیسم سلول‌های پوستی و کاهش التهاب می‌شود. همچنین، بتا-استرول موجود در این روغن می‌تواند به شکل مؤثری خواص آنتی ‌اکسیدانی داشته باشد.

چای ترش

در طب‌های سنتی ملل گوناگون، از چای ترش به شکل غذا و نوشیدنی و نیز به شکل موضعی برای درمان عفونت‌های پوستی استفاده می‌شود. عصاره تهیه‌شده از گل این گیاه حاوی ترکیبات پلی‌فنولی و آنتوسیانین‌ها است که اثر آنتی ‌اکسیدانی و کراتولیتیک (قابلیت نرم‌کردن پوست) دارد. در نتیجه، استفاده موضعی عصاره چای ترش روی پوست، با سست‌کردن کومدون، کاهش پروپیونی باکتریوم آکنه (باکتری عامل ایجاد جوش) و جلوگیری از آسیب کراتینوسیت‌ها (سلول‌های اصلی سازنده پوست) می‌تواند برای آکنه مفید باشد. همچنین گل‌ چای ترش می‌تواند از پوست در برابر پرتوهای UV محافظت کند.

میوه گواوا (Guava)

میوه گواوا حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد فنولی با خاصیت محافظت نوری و آنتی ‌اکسیدانی است. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند عصاره این میوه می‌تواند به طور قابل توجهی اثر SPF ضد آفتاب را بالا ببرد. این خاصیت میوه گواوا به کاهش استفاده از فیلترهای شیمیایی و سنتزی و کاهش سمیت محصول کمک می‌کند.

محافظت بیشتر از پوست در برابر آفتاب طی دوره بارداری

همان‌طور که گفته شد، تغییرات هورمون‌ها در این دوره می‌تواند باعث حساس‌تر شدن پوست شود. به همین دلیل، استفاده از ضد آفتاب در دوران بارداری بسیار مهم و ضروری است. اما اگر می‌خواهید در این دوران بیشترین محافظت را از پوست خود به عمل آورید، باید علاوه بر استفاده از کرم ضد آفتاب بارداری، موارد زیر را هم به خاطر داشته باشید:

• کلاه بر سر بگذارید و از لباس‌هایی استفاده کنید که تا جای ممکن، بدن‌تان را بپوشانند.
• زمانی را که در معرض نور خورشید هستید، محدود کنید.
• سعی کنید بین ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، هنگامی که پرتوهای خورشید در شدید‌ترین وضعیت خود هستند، اصلاً در معرض آفتاب قرار نگیرید.
• علاوه بر ضد آفتاب، از محصولات شستشوی صورت و کرم‌های مرطوب‌کننده مناسب استفاده کنید و حداقل روتین پوستی سه مرحله‌ای (شستشو، مرطوب‌کننده، ضد آفتاب) را رعایت نمایید.

در مورد ضد آفتاب نیز دوباره تأکید می‌کنیم که حتی‌الامکان از محصولات غیر شیمیایی، یعنی از ضد آفتاب‌هایی استفاده کنید که حاوی زینک اکساید و تیتانیوم دی‌اکساید هستند و جذب پوست نمی‌شوند، بلکه با منعکس کردن پرتوها، آن‌ها را از پوست دور می‌کنند.

چند نکته مهم که لازم است بدانید!

در انتهای این مقاله، به چند نکته که ممکن است سؤال‌برانگیز باشند اشاره می‌کنیم:

• پرتوهای UV-B توانایی عبور از شیشه را ندارند، اما پرتوهای UV-A می‌توانند از شیشه پنجره نیز عبور کنند. پس بهتر است داخل محیط بسته نیز از ضد آفتاب استفاده شود.
• استفاده از کرم ضد آفتاب باز هم این امکان را نمی‌دهد که برای مدت طولانی در معرض آفتاب بمانید؛ زیرا حتی قوی‌ترین این ترکیبات هم نمی‌توانند از پوست شما در برابر 100 درصد پرتوهای خورشیدی محافظت کنند. پس علاوه بر استفاده از ضد آفتاب با SPF حداقل 30 و PA+++ یا PA++++، پوشیدن لباس مناسب و قرارگرفتن در سایه هم بسیار مهم است؛ به خصوص در دوران بارداری.
• دپارتمان سلامت ایالات متحده و نیز مرکز تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده‌اند نه‌تنها پرتوهای UV متساعدشده از خورشید، بلکه اشعه‌های ناشی از منابع مصنوعی، مانند دستگاه سولاریوم نیز می‌توانند سرطان‌زا باشند. در نتیجه، راه‌حل امنی برای برنزه‌شدن وجود ندارد. بنابراین، هربار که پوست خود را برنزه می‌کنید به آن آسیب می‌زنید. با جمع‌شدن این آسیب‌ها، پیری پوست خود را سرعت می‌بخشید و احتمال ابتلا به انواع سرطان پوست را در خود بالا می‌برید.

سخن پایانی

همه می‌دانیم بارداری در عین حال که روحی تازه به زندگی می‌بخشد، یکی از حساس‌ترین برهه‌های زندگی بانوان است. در این دوره سلامت مادر و جنین بسیار مهم است. یک مادر باید همواره مراقب ترکیباتی که به بدنش می‌رسد باشد؛ از غذا، دارو و محصولات موضعی گرفته تا هوایی که تنفس می‌کند.

اگر هم‌زمان که دغدغه سلامت کودک نازنین‌تان را دارید، بابت سلامت و زیبایی پوست خود نیز نگران هستید، استفاده از یک کرم ضد آفتاب بارداری که به صورت تخصصی فرموله شده است، می‌تواند پاسخگوی نیاز و دغدغه شما در این زمینه باشد.

از تجربه‌ خودتان بگویید

اگر شما هم این مقاله را تا انتها خوانده‌اید احتمالاً یک مادر باردار هستید. اگر این‌طور است، آیا تا به امروز سراغ ضد آفتاب بارداری رفته بودید یا همچنان از ضد آفتاب قبلی خود استفاده می‌کردید؟ آیا علاوه بر ضد آفتاب، سراغ محصولات بهداشتی دیگری که خاص دوران بارداری فرموله شده‌اند رفته‌اید؟ شما برای حفظ سلامتی هرچه بیشتر خود و کودک‌تان در این دوره چه کارهایی انجام داده‌اید؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید با ما به اشتراک بگذارید.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید