انواع اگزما و هر آنچه که لازم است درباره علائم این بیماری پوستی بدانید

اگزما انواع بسیار زیادی دارد و ممکن است همزمان به چند نوع این بیماری مبتلا باشید. تمام انواع اگزما با خارش و قرمزی پوست همراهند، اما برخی از آنها ممکن است عوارضی نظیر تاول، ترشح، خشکی، زبری و پوسته‌ پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشند.

شناخت نوع اگزما برای درمان آن ضروری است. در واقع، برای درمان اگزمای پوستی لازم است علائم و محرک‌های مختلف اگزما را بشناسید. به همین دلیل، در مقاله‌ی زیر انواع مختلف اگزما و علائم هر یک را به طور ویژه بررسی کرده‌ایم.

انواع اگزما

اگزما مجموعه شرایطی است که منجر به خارش، التهاب و قرمزی پوست می‌شود. این بیماری پوستی بسیار شایع است، به طوری که بیش از 30 میلیون آمریکایی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. با وجود این، اگزما مسری نیست، یعنی ممکن نیست از شخص دیگری اگزما بگیرید.

علت اگزما کماکان ناشناخته است، اما محققان بر این باورند که انواع اگزمای پوستی به دنبال ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بروز می‌یابند.

در حقیقت، سیستم ایمنی بدن مبتلایان اگزما به ورود مواد آلرژن و محرک بیرونی یا داخلی واکنش نشان می‌دهد و ملتهب می‌شود. به دنبال این التهاب، علائم شایع انواع مختلف اگزما بروز می‌کنند.

اگزما چندین نوع مختلف دارد، از جمله:

• درماتیت آتوپیک
• درماتیت تماسی
• اگزمای دیس هیدروتیک
• درماتیت/اگزمای نومولار (سکه ای)
• درماتیت سبورئیک
• درماتیت استاز

درماتیت آتوپیک

یکی از شایع‌ترین انواع اگزما درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis) است. این نوع از اگزما به عنوان یک بیماری مزمن و طولانی مدت شناخته می‌شود که با التهاب پوست همراه است. اگرچه علت دقیق بروز این نوع اگزما مشخص نیست، این مشکل اغلب به دلیل واکنش نامناسب و بیش از حد سیستم ایمنی به آلرژن‌ها و محرک‌های درونی یا خارجی، ایجاد می‌شود.

درماتیت آتوپیک در کودکان بسیار شایع است و بیشتر کودکان مستعد این بیماری، تا سن شش ماهگی خود این نوع اگزما را تجربه می‌کنند. علائم این بیماری ممکن است در طول زمان بهبود یابند یا اینکه بدتر شوند (که به آن شعله ور شدن علائم بیماری می‌گویند).

هم‌چنین می‌توانید مقاله علائم و روش‌های درمان اگزما در کودکان را برای آشنایی بیشتر با اگزمای کودکان مطالعه فرمایید.

درماتیت آتوپیک بخشی از سه گانه‌ی آتوپیک است. این سه گانه، علاوه بر اگزما دو وضعیت دیگر آلرژیک را ( یعنی آسم و تب یونجه که به عنوان رینیت آلرژیک شناخته می‌شوند) در بر می‌گیرد.

به باور محققان، اگزما تا حدی ارثی است و افرادی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی درماتیت آتوپیک، آسم یا تب یونجه دارند، بیشتر ممکن است به درماتیت آتوپیک مبتلا شوند.

برخی از علائم شایع درماتیت آتوپیک عبارتند از:

• پوسته پوسته شدن و خشکی پوست
• قرمزی
• خارش
• ایجاد ترک در پشت گوش
• بثورات جلدی قرمز رنگ بر گونه‌ها، بازوها و پاها
• بروز زخم‌های باز و ترشح دار و ایجاد پینه که معمولاً هنگام شعله ور شدن بیماری دیده می‌شوند

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی (Contact dermatitis) یکی دیگر از انواع اگزما است و هنگامی رخ می‌دهد که پوست با یک ماده‌ی محرک یا آلرژن تماس داشته باشد. به دنبال این امر، پوست ملتهب و به خارش، سوزش و قرمزی دچار می‌شود.

تاکنون انواع مختلفی از درماتیت تماسی مشاهده شده، که از شایع‌ترین آن‌ها می‌توانیم به درماتیت تماسی تحریکی و درماتیت تماسی آلرژیک اشاره کنیم. درماتیت تماسی اغلب در دست‌ها یا بخشی از بدن بروز می‌کند که به طور مستقیم با ماده‌ی محرک یا آلرژن تماس داشته است.

هم‌چنین در مقاله ” اگزمای دست چیست و چگونه درمان می‌شود؟ ” به طور کامل به اگزمای دست و مسائل مرتبط با آن پرداخته‌ایم.

علائم درماتیت تماسی عبارتند از:

• قرمزی و بثورات پوستی
• سوزش یا تورم
• تاول‌هایی که ممکن است ترشح داشته باشند یا پینه ببندند

چه عواملی درماتیت تماسی را تشدید می‌کنند؟

مواد زیر محرک درماتیت تماسی هستند:

• حلال‌ها
• مواد شیمیایی صنعتی
• شوینده‌ها
• دود و گازهای سمی
• دود سیگار
• رنگ
• سفید کننده
• مواد پشمی
• غذاهای اسیدی
• داروهای قابض
• محصولات مراقبت پوستی حاوی الکل (نه ستیل الکل)
• برخی صابون‌ها و مواد عطری
• آلرژن‌ها (معمولاً شوره ی بدن حیوانات یا گرده‌ها)

اگزمای دیس هیدروتیک

یکی دیگر از انواع اگزما، اگزمای دیس هیدروتیک (Dyshidrotic eczema) است که معمولا با تاول‌های متعدد و کوچک در انگشتان و کف دست و پا همراه است.

استرس، آلرژی (مانند تب یونجه)، مرطوب بودن دست و پا، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی‌ای نظیر نیکل (در جواهراتی با آبکاری فلز)، کبالت (اشیائی با آبکاری فلز، رنگدانه‌های استفاده شده در رنگ‌ها و لعاب‌ها) یا املاح کروم (مواد استفاده شده در تولید سیمان، ملات، چرم، رنگ و ضد زنگ‌ها) منجر به بروز اگزمای دیس هیدروتیک می‌شود.

این اگزما در آب و هوای گرم و در ماه‌های بهار و تابستان شایع‌تر است. زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به اگزمای دیس هیدروتیک قرار دارند.

علائم اگزمای دیس هیدروتیک عبارتند از:

• وجود تاول‌های آبدار کوچک (وزیکول) روی دست و پا که با خارش و سوزش همراهند.
• خارش
• قرمزی
• پوسته پوسته شدن پوست
• ترک خوردن و خشکی پوست
• درد

درماتیت نومولار

یکی دیگر از انواع اگزما، درماتیت نومولار (Nummular dermatitis) است که به عنوان اگزمای دیسکی یا سکه ای نیز شناخته می‌شود. درماتیت نومولار یکی از انواع شایع بیماری اگزماست که در هر سنی بروز می‌کند. اگزمای نومولار بسیار متفاوت از اگزمای معمول است. علاوه بر این، درمان آن نیز دشوارتر از انواع دیگر اگزماست.

در این بیماری، لکه‌های سکه‌ای شکل خارش‌دار روی پوست مبتلایان ایجاد می‌شود. این لکه‌ها ممکن است بر اثر محرک‌هایی نظیر نیش حشرات، واکنش به التهاب یا خشکی پوست در زمستان ظاهر شوند.

از علائم اگزمای نومولار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود لکه‌های دایره‌ای یا سکه‌ای شکل
• خارش
• خشک یا پوسته پوسته شدن پوست
• بروز زخم‌های باز و مرطوب

درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک (Seborrheic dermatitis) شکل مزمنی از بیماری اگزماست. این بیماری، در قسمت هایی از بدن ظاهر می‌شوند که غدد تولید کننده‌ی چربی زیادی در آن وجود دارد، مانند بخش بالایی کمر، بینی یا پوست سر.

علت اصلی بروز درماتیت سبورئیک به طور دقیق مشخص نیست، هرچند به نظر می رسد که ژن‌ها و هورمون‌ها در بروز این بیماری نقش دارند. میکروارگانیسم‌هایی نظیر مخمر که به طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کنند نیز، ممکن است در بروز درماتیت سبورئیک دخیل باشند.

خلاف سایر انواع اگزما، درماتیت سبورئیک نتیجه‌ی آلرژی نیست.

درماتیت سبورئیک ممکن است در هر سنی به سراغ شما بیاید. البته، درماتیت سبورئیک در مردان شایع‌تر است. درماتیت سبورئیک در نوزادان به نام بیماری کلاه گهواره شناخته می‌شود.

ابتلا به بیماری های نقص سیستم ایمنی و عصبی (نظیر ایدز و پارکینسون) خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش می‌دهد.

درماتیت سبورئیک اغلب بر پوست سر ظاهر می‌شود. علائم این بیماری متغیر است، به طوری که برخی مبتلایان از پوسته‌های خشک (شوره) رنج می برند و برخی دیگر به پوسته‌های زرد و چرب و قرمزی پوست سر دچار می‌شوند. همچنین، ممکن است برخی مبتلایان درماتیت سبورئیک علائم این بیماری را در نواحی دیگر بدن خود (صورت، بالای سینه و کمر) تجربه کنند.

علائم درماتیت سبورئیک عبارتست از:

• قرمزی
• تورم و چرب بودن پوست
• وجود پوسته های زرد یا سفید

درماتیت استاز

یکی دیگر از انواع اگزما، درماتیت استاز (Stasis dermatitis) است که به نام‌های درماتیت گرانشی، اگزمای وریدی و درماتیت استاز وریدی نیز شناخته می‌شود.

بر اساس تحقیقات، این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که به دلایلی نظیر ایستادن طولانی مدت، جریان خون بدن مشکل داشته باشد. در این موارد، خون در قسمت های پایینی پا باقی می‌ماند. گاهی به دنبال فشار، مایع موجود در سیاهرگ‌ها به زیر پوست نشت می کند و درماتیت استاز بروز می‌یابد.

علائم درماتیت استاز عبارتند از:

• تورم در اطراف مچ پاها
• قرمزی
• پوسته پوسته شدن پوست
• خارش
• درد

علائم درماتیت استاز در حالت های شدیدتر شامل موارد زیر است:

• ترشح
• وجود زخم‌های باز
• عفونت

* پیش از آغاز هر درمانی به شدت توصیه می‌کنیم که به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. با این حال، می‌توانید در قسمت «بیان نظر» نظرات و پرسش‌های خود را در مورد انواع اگزما بنویسید تا متخصصان ما به آن پاسخ دهند.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید