یکی از پرسش‌هایی که اغلب در محافل تناسب اندام از مربیان ورزشی یا پزشکان پرسیده می‌شود، این است که آیا تمرینات قدرتی و استقامتی در بدنسازی روی رشد قد تاثیر منفی خواهد گذاشت و آیا در نوجوانان رو به رشد موجب کوتاه شدن قد خواهد شد؟ برای پاسخ به این پرسش باید ببینیم که علم چه جوابی دارد. سخنان افراد غیر متخصص را کنار بگذارید و تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا تاثیر بدنسازی بر کوتاهی قد را با یکدیگر مرور کنیم.
برای آگاهی از قیمت مکمل بدنسازی در انواع مختلف و برندهای متنوع می‌توانید به وبسایت داروخانه آنلاین مثبت سبز مراجعه نمایید.
از چه سنی بدنسازی را می توان شروع کرد؟
به کلیه کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود که حداقل یک ساعت در روز تمرینات ورزشی متوسط تا شدید و 3 بار در هفته تمرین تقویت عضلات داشته باشند. استفاده از دستگاه‌های بدنسازی و انجام تمرینات وزنه برداری جزء فعالیت‌های متوسط رده‌بندی می‌شوند. تمرینات قدرتی به ویژه برای کودکانی که هنوز وارد سن بلوغ نشده‌اند نیز توصیه می‌شود. کودکان و نوجوانان در هر سنی می‌توانند بدنسازی را آغاز نمایند اما باید به این نکته توجه داشت که شدت تمرینات باید به تدریج افزایش یابد و کودک به یکباره نباید مجبور به انجام ورزش‌های سنگین شود.
اما به طور کلی می‌توان گفت که بهترین سن برای شروع بدنسازی 14 تا 17 سالگی است زیرا در این سن بدن انسان هورمون‌های زیادی تولید می‌کند که مسئول رشد عضلات هستند و بنابراین در زمان کوتاه‌تری می‌توان به نتیجه‌ای که مد نظر است رسید. افرادی که در این سنین بدنسازی را آغاز می‌کنند نسبت به افرادی که پس از 18 سالگی به سراغ آن می‌روند، در 25 سالگی از قدرت عضلانی بهتری برخوردار خواهند بود.
بررسی تاثیر بدنسازی بر کوتاهی قد از لحاظ علمی
این ادعا که اگر بچه‌ها از سنین پایین شروع به تمرینات بدنسازی کنند، رشدشان متوقف خواهد شد، به واسطه هیچ نوع مدرک علمی و تحقیق معتبر پشتیبانی نمی‌شود. کاملا برعکس این شایعه شواهد و تحقیقات علمی نشانگر آن هستند که تمرینات بدنسازی از جهات زیر می‌تواند برای کودکان مفید باشد:
- افزایش قدرت و سنجش تراکم استخوان
- کاهش خطر شکستگی استخوان و سایر آسیب‌های ورزشی
- علاقه به حفظ تناسب اندام
- افزایش عزت نفس
چرا بعضی فکر می کنند بدنسازی موجب کوتاه شدن قد می شود؟
اجازه دهید ببینیم این تصور یا بهتر بگوییم شایعه در مورد تاثیر بدنسازی روی کوتاهی قد از کجا می‌آید؟ برخی از والدین تصور می‌کنند که اگر در حین تمرینات قدرتی آسیبی به فرزندشان وارد شود، صفحات رشد نیز دچار آسیب‌دیدگی شده و ممکن است مراحل رشد متوقف شود. در واقع باید گفت که آسیب به صفحات رشد در استخوان‌های نابالغ می‌تواند رشد را متوقف کند اما در نتیجه بدنسازی یا وزنه‌برداری این اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه فرم استخوان‌بندی کودک مشکل یا اختلالی داشته باشد، تمرینات تعیین شده مناسب با سن و جثه کودک نباشد یا روی انجام صحیح تمرینات نظارت صحیحی صورت نگیرد.
باید به این نکته توجه داشته باشید که آسیب به صفحات رشد، در حین انجام هر نوع ورزشی حتی ورزش‌های تفریحی می‌تواند اتفاق بیفتد و این مسئله فقط مربوط به تمرینات بدنسازی نیست. جالب است بدانید که حدود 15 تا 30 درصد از همه شکستگی‌ها در دوران کودکی و نوجوانی مربوط به صفحات رشد است. اجازه دهید شما را با مفهوم صفحات رشد بیشتر آشنا کنیم:
صفحات رشد چه هستند؟
صفحات رشد نواحی هستند که رشد استخوان‌های جدید در کودکان و نوجوانان از آن قسمت صورت می‌گیرد. در واقع آنچه که موجب رشد قدی استخوان‌ها می‌شود، فعالیت صفحه رشد است که به آن اپیفیزال نیز می‌گویند. جنس صفحه رشد غضروفی بوده و نسبت به استخوان، جنس نرم‌تری دارد. استخوان‌های بلند معمولا حداقل دارای 2 صفحه رشد هستند، در حالی‌که استخوان‌های کوتاه تنها 1 صفحه رشد دارند. شکل و طول نهایی استخوان توسط صفحه رشد مشخص می‌شود. صفحات رشد در دوران کودکی به طور مداوم تقسیم‌بندی شده و تولید می‌شوند. زمانی‌که فرد به قد نهایی خود برسد، صفحات رشد نیز فعالیت خود را متوقف می‌کنند.
اگر کودکان و نوجوانان با شکستگی صفحات رشد مواجه شوند، فورا باید تحت مداوا قرار بگیرند تا اختلالی در رشد استخوان‌های آنها پدید نیاید. آسیب به صفحات رشد معمولا در استخوان‌های انگشت، استخوان ساعد و استخوان‌های ساق پا به وجود می‌آیند. این آسیب فقط مختص ورزش بدنسازی نیست و در حین هر نوع فعالیت ورزشی و یا حتی زمین خوردن می‌تواند حاصل شود. در این صورت باید با مراجعه به پزشک از اقدامات درمانی مثل گچ گرفتن یا عمل جراحی بهره گرفت تا عفونت یا دیگر خطرات برای کودک یا نوجوان به وجود نیاید. قابل ذکر است که زمانی که صفحات رشد بسته می‌شوند (تقریبا 18 سالگی) رشد متوقف شده و دیگر عاملی موجب کوتاه یا بلند تر شدن قد فرد جوان نخواهد شد.
پیشگیری از کوتاه شدن قد در حین بدنسازی
گفتیم که تاثیر بدنسازی در کوتاهی قد فقط در صورتی محتمل است که آسیب جدی به صفحات رشد وارد شود و درمان مناسبی نیز صورت نگیرد. هرگز نمی‌توانیم بدنسازی یا هر نوع ورزش دیگری را عامل کوتاه شدن قد و عدم رشد مناسب در کودکان و نوجوانان بدانیم. تمرینات بدنسازی برای افراد در حال رشد باید به گونه‌ای باشد که آسیبی به صفحات رشد وارد نشود. چگونه؟ با راهکارهای زیر:
شدت تمرینات را به تدریج افزایش دهید
اگر کودک یا نوجوان به تمرینات وزنه‌برداری علاقمند است، باید زیر نظر مربی تمرینات خود را با وزنه‌های سبک آغاز کرده و کم‌کم به سمت وزنه‌های سنگینتر برود. در واقع فرد باید بیشتر روی انجام درست حرکات ورزشی تمرکز کند تا وزن دمبل‌ها و وزنه‌ها.
بیشتر روی قدرت عضلانی تمرکز کنید
باید به کودک یا نوجوان بیاموزید که آنچه اهمیت دارد این است که با وجود تمرینات ورزشی کارایی عضلات و ماهیچه‌های خود را بهبود بخشد و کمتر روی اینکه چقدر عضلات وی بزرگ شده‌اند تمرکز کند.
برنامه بدنسازی نباید فقط بر اساس سن باشد
سن دقیقی را برای شروع بدنسازی نمی‌توان تعیین کرد. دقت داشته باشید که مربی ورزشی باید برای در نظر گرفتن نوع و نحوه تمرینات ورزشی بیش از آنچه که سن کودک را در نظر بگیرد به توانایی‌های وی دقت کند. کودک باید در شرایطی باشد که بتواند قوانین و دستورالعمل‌های ارائه شده توسط مربی را به خوبی انجام دهد.
مربی بدنسازی باید مهارت های لازم را داشته باشد
دقت کنید که کودک یا نوجوان را تحت نظارت کدام مربی قرار می‌دهید. آیا مربی مربوطه مجوزهای لازم برای مربی‌گری را دارد؟ این مسئله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا انجام نادرست تمرینات تحت یک نظارت غلط ممکن است برای سلامتی فرد گران تمام شود.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی تاثیر بدنسازی در کوتاهی قد پرداختیم. آنچه می‌توان نتیجه گرفت این است که بدنسازی و هیچ نوع ورزش دیگری موجب کوتاه شدن قد و اختلال در رشد کودکان و نوجوانان نخواهد شد. آنچه در مراحل رشد اختلال ایجاد می‌کند، آسیب به صفحات رشد است که در نتیجه هر نوع فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند به وجود آید. بنابراین هر زمان کودک یا نوجوان از ناحیه صفحات رشد آسیب ببینید، فورا باید توسط پزشک تحت درمان قرار گیرد تا به این طریق بتوان مانع از بروز اختلال در پروسه رشد شد.
