آبان؛ ماهی که اهالی فرهنگ را داغدار کرد

 در ماه آبان، 14 فعال عرصه فرهنگ و هنر کشور درگذشتند.

مسعود رسام، حسین صبحدل، امیر قویدل، محسن آراسته، مهدی سحابی، جمشید لایق، عباس شباویز، مهدی خرازی، محمود شاهرخی، سید جلال فهیم هاشمی، مصطفی مهدی‌زاده،شبنم سلیمی،آیت‌الله مرتضی‌نجومی و نیکو خردمند همه رفتگانی هستند که با درگذشت خود ماه تلخی را برای جامعه فرهنگی و هنری کشور رقم زدند.

* مسعود رسام

سیاهی آبان در روز 10 آبان و با مرگ «مسعود رسام» هنرمند برجسته سینما و تلویزیون ایران آغاز شد و رسام پس از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان سرانجام در صبح روز یکشنبه 10 آبان ماه دار فانی را وداع گفت. رسام که سال‌ها با ساخت سریال‌های دیدنی همراه با بیژن بیرنگ زوج هنری خود لحظات خوشی را برای ما رقم زده بود تنها 52 سال داشت که سرطان خون فرصت زندگی بیشتر را از او گرفت.

* حسین صبحدل

تنها دو روز بعد از درگذشت «مسعود رسام»، این بار دست اجل به سراغ مردی رفت که صدای ملکوتی‌اش را بارها و بارها در هنگام اوقات شرعی شنیده بوده‌ایم. «حسین صبحدل» موذن و قاری توانای کشورمان در صبح روز سه‌شنبه 13 آبان ماه در سن 78 سالگی به علت عفونت ریوی به دیار باقی شتافت.

* امیر قویدل

روز یکشنبه 17 آبان بود که جامعه سینمایی و هنری کشور یک بار دیگر در ماتم از دست رفتن هنرمند بزرگ فرو رفت.
«امیر قویدل» هنرمند بزرگ سینما و تلویزیون ایران با یک دنیا آرزو و درحالیکه آخرین ساخته‌اش «بارهستی» هنوز به نمایش در نیامده‌است به دلیل نارسایی کبد از دنیا رفت.
خالق آثار ماندگاری همچون رخساره، بندر مه آلود، ترن، سردار جنگل، میرزا کوچک خان، برنج خونین و خونبارش در 62 سالگی دار فانی را وداع گفت.

* محسن آراسته

«محسن آراسته» بازیگر قدیمی سینمای ایران که در 118 فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخت نیز همانند «امیر قویدل» صبح روز یکشنبه 17 آبان به علت کهولت سن دارفانی را وداع گفت.
«محسن آراسته» از بازیگران پیشکسوت سینمای ایران بود که تا سال 1379 بیش از 118 فیلم سینمایی بازی کرد. از فیلم‌های این بازیگر می‌توان به انتظار، صدای سخن عشق، یحیی، جستجو در جزیره و… اشاره کرد.

* مهدی سحابی

«مهدی سحابی»، مترجم ادبیات و نقاش ایرانی روز دوشنبه 18 آبان ماه در سن 65 سالگی بر اثر ایست قلبی در فرانسه و در غربت درگذشت.
سحابی متولد 1323 در شهر قزوین بود و با ترجمه رمان «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» نوشته مارسل پروست به شهرت رسید.
ترجمه مرگ قسطی اثر لویی فردینان سلین و مادام بواری نوشته گوستاو فلوبر، از دیگر آثار معروف سحابی است.
او علاوه بر ترجمه و نقاشی، داستان‌هایی را نیز به چاپ رسانده است.

* جمشید لایق

«جمشید لایق»، بازیگر پیشکسوت سینما، تلویزیون و تئاتر، روز پنجشنبه 21 آبان در سن 78 سالگی و پس از تحمل یک دوره طولانی مدت بیماری پس از یکماه اقامت در بیمارستان قلب تهران دار فانی را وداع گفت.
بازی در مجموعه‌های تلویزیونی هزاردستان، سلطان و شبان، سربداران، بوعلی‌سینا، روزی روزگاری، فروشگاه و مرگ در پاییز، همچنین ایفای نقش در فیلم‌هایی چون خواستگار، رگبار، شهر قصه، دایره مینا، کلاغ، کفش‌های میرزانوروز، شاید وقتی دیگر، خارج از محدوده، بازی تمام شد، مسافران، تهران روزگاری نو، سگ‌کشی و … کارنامه هنری مرحوم جمشید لایق را تشکیل می‌دهد.

* عباس شباویز

«عباس شباویز» تهیه‌کننده قدیمی سینما صبح روز جمعه 22 آبان ماه در منزل خود و در 80 سالگی درگذشت.
شباویز که مدت‌ها از سرطان رنج می‌برد، اردیبهشت امسال به دلیل سکته مغزی در بیمارستان کسری بستری شده بود. او سال گذشته در جشن کانون کارگردانان سینمای ایران به عنوان تهیه کننده‌ای مؤثر مورد تقدیر قرار گرفته بود.
عباس شباویز متولد 1308 تهران است. وی فعالیت هنری را با بازی در تئاتر آغاز کرد. او سینمای حرفه‌ای را سال 1336 با فیلم «مردی که رنج می‌برد» ساخته محمدعلی جعفری به عنوان مدیر تهیه تجربه کرد. از دیگر فعالیت های جنبی شباویز تأسیس استودیو «آریانا فیلم» را می‌توان نام برد که ماحصل آن ساخت فیلم‌های ارزشمندی نظیر قیصر (مسعود کیمیایی) و خداحافظ رفیق (امیر نادری) بوده است.

* مهدی خرازی

«مهدی خرازی» نوحه‌سرای انقلابی که آثار ارزشمندی از خود در دهه‌های اخیر به جای گذاشت روز شنبه 23 آبان بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت.
وی در 75 سالگی پس از آنکه عمل جراحی قلب روی او صورت گرفته بود روز شنبه گذشته در منزل خود دچار سکته قلبی شد و درگذشت.
با وجود تنهایی وی کسی از مرگ این نوحه‌سرای انقلابی باخبر نشد تا اینکه یکشنبه شب پس از تماس‌های مکرر اقوام و خویشان وی معلوم شد که مهدی خرازی درگذشته است.

* محمود شاهرخی

«محمود شاهرخی» شاعر پیشکسوت انقلاب اسلامی، در 82 سالگی پس از دو روز کما، صبح روز یک‌‌شنبه 24 آبان در در بیمارستان عرفان تهران درگذشت. محمود شاهرخی متولد 1306 بم بود.
وی یکی از مشهورترین چهره‌های شعر آیینی پس از انقلاب به شمار می‌آید که سال‌ها، هم در شعر انقلاب و هم در شعر جنگ فعال بوده است.
از جمله آثار او می‌توان به درسی را که از قرآن آموخته‌ام، در غبار کاروان، نسیم وصل، ز اشک پرس حکایت، امام علی (ع) روح بی‌نهایت، شمیمی از گلزار معرفت، امام حسین (ع) تجلی جلال و جمال، بر آستان جانان، کیمیای احسان و ترجیعات توحیدی اشاره کرد.

* سید‌جلال فهیم هاشمی

«سیدجلال فهیم هاشمی»، مدیر انتشارات روزبهان، و ناشر آثار نادر ابراهیمی، بر اثر نارسایی کبد صبح روز یک‌شنبه 24 آبان در سن 72 سالگی در بیمارستان مهراد تهران درگذشت.
فهیم هاشمی، کار نشر را با فعالیت در انتشارات امیرکبیر آغاز کرد و در سال 1355 انتشارات روزبهان را تأسیس کرد.
او در این انتشارات، علاوه بر کتاب‌های نادر ابراهیمی، آثار صمد بهرنگی و خاطرات عبدالرحیم جعفری، مدیر سابق انتشارات امیرکبیر را به چاپ رساند.

* مصطفی مهدی‌زاده

«مصطفی مهدی‌زاده» هنرمند خوشنویس در سن 60 سالگی، شامگاه روز یک‌شنبه 24 آبان در بیمارستان جم تهران بر اثر ایست قلبی درگذشت و پیکر او در مشهد به خاک سپرده شد.
مهدی‌زاده از سال 1347 انجمن خوشنویسان ایران در مشهد را اداره می کرد و در سال 1348 با شرکت در کلاسهای استاد حسین میرخانی، توانست دوره خوش‌نویسی را در سطح عالی و ممتاز پشت سر بگذارد.
مرحوم مهدی‌زاده از سال 1350 به عنوان مدرس انجمن خوشنویسان در مشهد آغاز به کار کرد و در سال 1351 نیز به استخدام آستان قدس رضوی در آمد. او مسوولیت نوشتن بسیاری از کتیبه‌های آستان قدس رضوی را برعهده داشته است.

* شبنم سلیمی

شبنم سلیمی چهر پرداز فیلمهای همچون، حکم، رئیس، حریم، یک شنبه 24 آبان ماه به دلیل ابتلا به بیماری آنفولانزا درگذشت.
شبنم سلیمی علاوه بر فعالیت در سینما در یک مجموعه تلویزیونی به کارگردانی محمدحسین لطیفی همکاری داشته است و مدتها به عنوان دستیار با چهره‌پردازان حرفه‌ای سینمای ایران همچون عاطفه رضوی همکاری داشته است.

* آیت‌الله سید‌مرتضی نجومی

«آیت‌الله سید‌مرتضی نجومی»، مجتهد، مفسر قرآن و از مفاخر خوشنویسی جهان و چهره ماندگار هنر ایران بود که صبح روز دوشنبه 25 ابان در سن 81 سالگی و بر اثر کهولت سن در کرمانشاه درگذشت.
آیت‌الله سیدمرتضی نجومی، فرزند آیت‌الله آقاسید محمدجواد نجومی در 23 جمادی‌الثانی 1346 هجری قمری برابر با 5 آذر 1307 هجری شمسی در کرمانشاه متولد شد. وی از نوادگان امام زین‌العابدین (ع) بود.
از آیت‌الله نجومی آثار خطی و رسالاتی با عناوینی چون «رساله بعد معنوی هنر خط»، «رساله التصویر والتمثیل»، «رساله الغناء»، «رساله النجاسه الخمر»، «تفسیر سوره مؤمن» و رساله‌ای در تعظیم شعائر اسلامی به جا مانده است.

* نیکو خردمند

«نیکو خردمند» بازیگر و گوینده قدیمی عرصه سینما و تلویزیون صبح روز سه‌شنبه 26 آبان در سن 77 سالگی و پس از تحمل یک دوره بیماری سخت قلبی دار فانی را وداع گفت.
«نیکوخردمند» پاییز سال گذشته چندین بار در بیمارستان بستری شده بود و در ماه‌های گذشته نیز بیماری‌اش شدت یافته بود. خردمند در طی هفته‌های اخیر به دلیل بیماری قلبی و عروقی و ضعف جسمانی تحت مراقبت قرار گرفت و در بیمارستان ابن سینا بستری شده بود.
این بازیگر متولد 1311 در تهران بود و دو سیمرغ بلورین را برای بازی در فیلم‌های «پرده آخر» و «بازیچه» دریافت کرده بود.
نیکو خردمند دارای مدرک تحصیلی دیپلم و فارغ التحصیل کارگردانی در رویال تاتر سلطنتی است. فعالیت‌های او از سال 1337 با گویندگی در رادیو شروع شد.
وی گویندگی فیلم را در سال 1339 آغاز کرد و گوینده نقش‌های کلودیا کاردیناله ، آوا گاردنر ، الیزابت تیلور و … بوده ‌است.
پرده آخر (واروژ کریم مسیحی)، خانه خلوت (مهدی صباغزاده)، مسافران (بهرام بیضایی)، بازیچه (تورج منصوری)، غزال (مجتبی راعی)، کاغذ بی‌خط (ناصر تقوایی) و کافه ستاره (سامان مقدم) از فیلم‌های وی به شمار می‌روند.
پرونده هاوانا (علیرضا رئیسیان) از این بازیگر اکران عمومی نشده است.
«باغ گیلاس»، «آوای فاخته»، «کت جادویی»، «آپارتمان»، «دزدان مادربزرگ»، «کت جادویی» و «آپارتمان» از جمله سریال‌هایی بود که «نیکو خردمند» در آنها ایفای نقش کرده‌ بود.

  گردآوری:گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture

منبع: farsnews.com

گزارش تصویری از مراسم تشییع پیکر «نیکو خردمند»

همراه با خاطره‌های پوریا شکیبایی از حمید ‌هامون

گزارش تصویری و بیوگرافی نیکو خردمند